OHSS-Ovaryan Hiperstimülasyon Sendromu

OHSS-Ovaryan Hiperstimülasyon Sendromu, Tüp bebek tedavisinde kullanılan yumurta geliştirici ilaçlara bağlı gelişen bir tablodur.

Klinik bulgulara bağlı olarak sınıflandırılmaktadır: Hafif, Orta, Ağır ve Kritik OHSS.

Görülme sıklıklarından bahsedecek olursak; orta OHSS sıklığı %3-%6, ağır OHSS sıklığı %0.1-%0.2 arası bildirilmiştir. Klinik önemi az olan hafif formunun sıklığı %20-%30 arasıdır. Ağır ve Kritik OHSS’de ölümler bildirilmiştir.

OHSS oluştuğu döneme göre ikiye ayrılır:

1. Erken OHSS bulguları hCG verilmesinden 24 saat sonra dahi başlayabilir,
2. En şiddetli şekli ise hCG (çatlatma iğnesi) verilmesinden 7 ila 10 gün sonrasındadır.

OHSS Sınıflaması

Kimler Risk Altındadır?

Çeşitli faktörlerin OHSS gelişme riskini birbirinden bağımsız olarak arttırdığı gösterilmiştir:

• Yaş ˂ 30
• Polikistik overler
• hCG verileceği gün yüksek serum estradiolü
• Daha önce OHSS olmuş olmak
• Over stimülasyonu sırasında ultrasonda çok sayıda küçük follükül varlığı
• IVF sonrası luteal fazı desteklemek için progesteron yerine hCG verilmesi
• Fazla sayıda oosit toplanması (˃20)
• Yüksek anti-müllerian hormon(˃3.36 ng/mL)

KORUNMA

• Metformin: OHSS ve sonuçlarına karşı koruyucu etkisi gösterilmiştir. Metforminin etkili olabilmesi için tüp bebek tedavisinden 2 ay önce başlanılması önerilmektedir.

• Coasting: yumurtaların büyümesini sağlayan hormon ilaçlarının kesilip sadece antagonist ya da agonistin devam edilmesi ile küçük yumurtaların gerilemesi amacıyla yapılan bir yöntemdir. 1-3 gün ilaçsız takibi kapsar.

• Cabergolin: OHSS oluşumu üzerine etki eden hücresel boyuttaki maddeleri etkilemekte ve OHSS’nin etkisini ve ilerlemesi üzerine olumsuz etkisi vardır. Yumurta toplama günü başlanmaktadır. Bu şekilde OHSS görülme sıklığını düşürmektedir.

• Siklus İptali: OHSS riski taşıyan sikluslarda hCG yi vermemek veya siklusu iptal etmek OHSS’yi engellemede en etkili yöntemdir. Bu önleyici yöntem özellikle agonist sikluslarında (Uzun protokol) önemlidir çünkü hCG için agonist trigger seçeneği bulunmamaktadır.

• Protokoller: Long(uzun) protokollerde antagonist protokollere oranla daha fazla sıklıkta OHSS görülür. Bu nedenle OHSS riski yüksek olan hastalarda antagonist protokollerin tercih edilmesi bu riski azaltmaktadır. Ayrıca çatlatma/olgunlaştırma iğnesi olarak agonist kullanılabilmesine imkan vermektedir.

• Agonist Trigger: OHSS riski saptanmış antagonist protokol kullanılmış olgularda çatlatma/olgunlaştırma iğnesi analog ile yapılmasıdır. Son yıllarda özellikle tercih edilmeye başlanılan bir yöntemdir. Bu şekilde OHSS nadiren görülmektedir. Ancak agonist kullanıldığında luteal faz denen bebeğin tutunması için önemli olan dönemde bir yetersizlik olacaktır. Bunu desteklemek için bir çok tedavi seçeneği bulunmaktadır. Agonist  kullanıldığı  hastaların sonraki sikluslarında dondurulup-çözülmüş embryo transferlerinde gebelik oranlarında artış ve hCG kullanan hastalara göre spontan düşük oranının benzer olduğu bulunmuştur.

• Embryoların Dondurulması: Şiddetli OHSS nedeniyle uzamış hospitalizasyon genellikle gebeliğin eklendiği sikluslarda görülür. Bu siklusta bütün embryoların dondurularak saklanması gebelik olasılığını önler. Şiddetli OHSS riski olan hastalarda tüm embryoların dondurulması uzamış hospitalizasyonu önleyebilir ve dondurulmuş embryolarla sonraki gebelik umudu korunur.

• Elektif Tek Embriyo Transferi: Çoğul gebeliklerde gebelik hormonu daha yüksek oranda salgılanmaktadır. Tek embryo transferi ile gebelik elde edilirse OHSS’nin ağır formda olma riski azaltılabilir.

• Kuldosentez: Karın içerisindeki toplanan yüksek miktardaki sıvının aspirasyonudur. Hastanede yatış ihtiyacını azaltmaya ve da